عکاسی در هوای بد
عکاسی در هوای بد
همه فکر می‌کنند در یک هوای بد دوربین را باید در منزل گذاشت، چون شانسی برای تهیه عکس خوب نداریم. در این بخش خلاف آنرا ثابت می‌کنیم که در مِه و باد و رگبار چه سوژه‌های زیبائی برای عکاسی وجود دارد.
نه تنها بدی هوا باعث بد شدن عکس نمی‌شود بلکه بر عکس وضعیت غیر متعارفی هوا سبب می‌شود عکس‌های غیرمتعارفی و زیبائی بیاندازید.
مثلاً اگر در یک فضای باز طبیعی یا یک میدان بزرگ در شهر یا در یک جاده در دشت یا کوهستان که مه غلیظ و باران چه آرام و چه شدید همه‌ی فضای تصویر شما را سفید، مه‌آلود و دودگرفته کرده و حال یک یا چند نفر یا هر سوژه‌ی خوش‌فرم و کنتراستی مثلاً انسان با چتر یا چند نفر دست در دست هم یا گاری از لابلای فضای سفید و مه‌آلود شما عبور کند، دقت کنید چه تصویر لطیف و نرم در ضمن گرافیکی و زنده‌ای بوجود آورده‌اید. بارش و فرود قطرات باران روی سطح شفاف خیابان در یک عکاسی ضد‌نور که انعکاس شدید از آب دیده شود قطرات باران از روی برگ‌ها که در حالت ماکروی نوک برگ‌ها حالت آبشارهای باریک و ظریفی را بوجود می‌آورند خود عکس نمونه و جذابی است. مخصوصاً اگر نور شدید خورشید یک لحظه علی‌رغم ریزش باران از پشت به برگ‌ها بتابد و در قطرات روی شیشه پنجره‌های اطاق یا شیشه‌ی ماشین همراه فیگور محو و تیره‌ی رهگذرها یا چراغ‌های خیابان یا هر سوژه‌ای که رنگ و فرم کنتراست بوجود بیاورد بصورت ماکرو و بزرگ‌نمائی قطرات آب عکس بسیار زیبائی خواهد شد.
در فصل پائیز و بهار عکاسی رنگی در شرایط هوای نامناسب و هم چنین عکاسی سیاه و سفید در زمستان و تابستان که تضاد رنگ‌ها بصورت سیاه و سفید جذاب‌تر می‌شود هر کدام در نوع خود شما را صاحب عکس‌های جذابی خواهد کرد. سوژه‌های رنگی از برگ و درخت و شکوفه در هوای بد در فصل خود و یا سوژه‌های مصنوعی بادکنک رنگی، توپ رنگی، بچه با بارانی رنگی و هر فرم و سوژه‌ای که علاوه بر فرم، رنگ هم آن را جذاب کرده باشد برای عکاسی مناسب هستند در فصل زمستان و برف شدید بر عکس لباس و کلاه بارانی تیره و چتر سیاه و یا هر سوژه‌ی دیگر می‌توانید در هوای نامناسب عکس مناسب بدست آوردید. اگر از امواج آب با زمان طولانی (روی سه پایه) عکاسی کنید موجی به شکل بهمن و برف غلطان بدست آورده‌اید.
بعضی مواقع برای تشدید اثرات تصویر خود بهتر است یک دیافراگم اضافه نور بدهید و در دارو قدری کوتاه‌تر از زمان ظهور ظاهر کنید تا حالت مه‌آلود و ابری تصویر شما شدیدتر شود. اگر باران شدید و مورّب می‌بارد بهتر است با سرعت خیلی بالا و انتخاب زمینه‌ی تیره برای باران انتخاب کنید تصویر شما توسط شیارهای سفید باران راه‌راه خواهد شد و باران و شدت آن را به بهترین نحو نشان داده‌اید.
استفاده از فیلتر پولار برای نمایش کنتراست در باران ضروری است. انعکاس نورهای مهتابی و چراغ‌های شهر در شب روی آسفالت و یا سنگ‌فرش خیابان‌ها با استفاده از فیلتر پولار هاله‌های نور را کم‌کرده و صحنه‌ی بارانی شما را کنتراست‌تر میکند، در نتیجه اجزاء جذاب در قسمت‌های روشن نیز قابل رؤیت می‌شوند.
آنچه که در هوای بد باید به عنوان سوژه‌های مناسب به آنها توجه داشته باشید: 1- تفاوت رنگ ابرها و فرم آنها 2- هنگام رعد و برق 3- ثبت حرکت مه و ابر در لابلای سوژه‌ها و درخت و شاخه‌ها 4- ثبت تصویری باد در ثبت تکان‌ها و کج‌و‌کوله شدن سوژه‌های ثابت مانند تنه‌های درختان، انسان‌ها، تابلوها و غیره 5- نمایش حرکت، برق زدن و انعکاس در برف و یخ و یا سوژه‌های ضدّ نور و سیاه در تضاد فرم آنها با سفیدی برف 6- امواج آب، برخورد آن با موانع بصورت امواج واضح (با سرعت بالا) و بصورت برفی (با سرعت آهسته).
بلافاصله بعد از بارندگی در دشت یا ابرهای کوهستان و دریا منتظر قوس و قزح باشید. چند دقیقه‌ای بیشتر برای عکاسی وقت ندارید و با سرعت در رابطه با دوری و نزدیکی آن و تلفیق آن با مناظر اطراف و زمینه‌ی پشت آن، لنز را انتخاب کرده و بفراخور اهمیت سوژه‌ای زمینه، با دیافراگم بسته یا باز عکاسی کنید که اگر یک سوژه و یا فرم در زمینه‌ی پشت به هر دلیلی زیبائی قوس و قزح را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، لنز تله و دیافراگم باز را انتخاب کنید که بجز قوس و قزح محو شوند و بالعکس اگر ابرها یا کوه در بی‌نهایت به جذابیت آن اضافه میکند روی سه‌پایه با دیافراگم بسته و لنز تله عکاسی کنید که همه چیز واضح شود.
برای شدت روشن یا تیره شدن قوس و قزح روزه‌ی شک‌دار نگیرید و یکی دو استاپ بالا و پائین عکاسی کنید بعداً اِفِه مورد نظر خود را در چاپ یا در اسلاید از دست ندهید. در شرایط هوای رعد و برق زاویه‌ی مناسب را با اولین رعد و برق انتخاب کنید، دوربین را روی سه‌پایه نصب کرده و بعد سرعت را روی B قرار‌دهید، دِکلانشور را وصل کنید تا دیافراگم انتخابی شما بسته شده و شاتِر دوربین باز شود، حال یک مقوای سیاه جلوی لنز نگهدارید و به محض زدن رعد و برق مقوای سیاه را از جلوی لنز کنار ببرید. این کار را چندین بار برای ثبت مکرر رعد و برق‌های متعدد مختلف انجام بدهید در روی فیلم شما فقط لحظه رعد و برق‌ها ثبت خواهد شد و قدری فضای ابرهای تیره‌ی آن لحظه که روشن می‌شود در نتیجه تصویر شما چندین رعد و برق متفاوت با روشنائی‌های مربوط به آن ثبت شده که بسیار دیدنی و جذاب خواهد شد. هر چه تعداد دفعات بیشتر باشد فضای ابرها و آسمان هم روشن‌تر می‌شود و گرنه ثبت یک بار رعد و برق زمینه‌ای کاملاً سیاه خواهد داشت.
در هوای مه‌آلود شدید که خورشید هم وجود ندارد، با انتخاب یک فیلم با کنتراست بیشتر صاحب عکس‌های بهتری خواهید شد. هر چه نرم‌تر و کم کنتراست‌تر سوژه‌های خود را در هوای مه‌آلود انتخاب کنید عکس‌های شما بیشتر به صورت نقاشی آبرنگ در خواهد آمد. پرتره‌ی انسان با لباس و صورت روشن، درختان بدون برگ با شاخه‌های ظریف، میادین خالی و بدون انسان یا ساختمان‌های بلند در شهر همگی سوژه‌هایی هستند که شدت مه‌آلود بودن تصویر را بیشتر خواهند کرد.
اگر از یک سوژه با فرم و کنتراست بیشتر مثلاً یک پل قدیمی در مه عکاسی می‌کنید، بهتر است فیلم را یک واحدِ نوری بیشتر نور بدهید تا فرم سوژه‌ی شما اجزاء خود را در مِه از دست بدهد و کنتراست‌تر شود. در چنین تصاویری معمولاً عکاسی سیاه و سفید بمراتب جذاب‌تر خواهد شد. علی‌رغم نبودن نور مستقیم خورشید، آفتاب‌گیر را بکار ببرید تا سفیدی فضای نزدیک لنز روی تصویر شما عمل نکنند و کنتراست سوژه از حد لازم کمتر نشود، وگرنه اِفِه مه‌آلود کمتر خواهد شد و سوژه‌های جلو بد رنگ می‌شوند. از باد نترسید، عکاسی در باد شدید که فرم اجسام و اشیاء دینامیک‌تر و جذاب‌تر می‌شوند با انتخاب سرعت مناسب مانع لرزیدن دوربین و سه‌پایه‌ی خود باشید باید قدری محکم‌تر بایستید یا به یک تکیه‌گاه تکیه بدهید. از یک رفیق ماشین‌دار خود خواهش کنید در هوای بارانی نیمه‌شب که ترافیک نباشد یک خیابان با شیب زیاد را از بالا آهسته بطرف شما که با دوربین و سه‌پایه پائین در وسط خیابان ماشین را در کادر دارید حرکت کند، در تمام مدت حرکت مرتباً با فاصله مساوی نور بالا و پائین را تغییر دهد سرعت دوربین روی B و دیافراگم هم بسته است در عکس دو خط موازی با فاصله مساوی خواهید داشت که هر چه بشما نزدیک‌تر می‌شود اندازه‌ی ضخامت نور مساوی پهن و نازک شده و اگر لنز واید باشد هر چه نزدیک‌تر شود پرسپکتیو دو شیار نورانی از یکدیگر دور شده و ضخیم خواهند شد اگر خیابان تاریک باشد احتمالاً ماشین مشخص نخواهد بود ولی تصویر سوررئال بسیار جذاب و باورنکردنی است. شیارهائی همانند الماس کشیده شده بطور عمودی تمام تصویر را پوشانیده و در لابلای شیارهای براق و شفاف دو لوله‌ی نورانی با ضخامت نامساوی ولی هم شکل بصورت افقی شیارهای عمودی را قطع میکند که خطوط عمودی از تابش چراغ‌های ماشین به قطرات باران و دو لوله عمودی خود چراغ‌های ماشین است.
بعضی مواقع در هوای بد مخصوصاً زمستان باطری‌های دوربین خوب عمل نمی‌کنند و محاسبه‌ی نور را اشتباه می‌کنند بهتر است بدنه‌ی دوربین را به بدن خود بچسبانید تا باطری‌ها یخ نکنند یا بدنه‌ی دوربین خود را با شال بپوشانید تا گرم بمانند.
استفاده از فیلتر Skylight در هوای مه‌آلود مخصوصاً زمستان اجباری است وگرنه سوژه‌های شما آبی‌رنگ خواهند شد که اگر بخواهید در چاپ نگاتیو آن را اصلاح کنید هم ممکن است مِه و ابر بجای خاکستری زردتر شود و هم شدت کنتراست تصویری شما بخاطر رنگ اضافه‌ی آبی، کمتر از انتظار شما شود.
حفاظت و نگهداری دوربین و وسائل در عکاسی هوای بد بسیار اهمیت دارد. قطرات آب و باران روی لنزها تصویر را خراب خواهد کرد. آب بداخل بعضی از بدنه‌های دوربین نفوذ میکند. ذرات شن، یخ یا برف نه تنها چشم شما بلکه چشم دوربین را هم اذیت خواهد کرد. اگر می‌توانید منظره بیرون را در پشت شیشه اطاق یا ماشین یا چادر عکاسی کنید. لنز را به شیشه بچسبانید و شیشه را قبلاً از خارج و داخل تمیز کنید، بعضی مواقع در عکاسی از منابع نوری در بیرون با قدری بخار کردن شیشه هاله‌های زیبای نوری بوجود می‌آید.
در عکاسی هوای بد، اگر به دلیل سوژه به زمان‌های طولانی باز بودن دوربین احتیاج پیدا کردید، اگر مدت زمان به چند دقیقه احتیاج باشد حتی اگر سه برابر نور بدهید فیلم شما سیاه نخواهد شد ولی اگر حتی نیم دیافراگم کمتر نور بدهید مطمئن باشید در چاپ از آن نگاتیو، به کنتراست مورد نظر خود نخواهید رسید. نورهای کم یا زمان‌های طولانی میل و جهت فیلم شما بیشتر بطرف کم‌رنگ شدن می‌رود، دقت کنید تا کم‌نور ندهید.
نوشته: مسعود معصومی
